Lalish w Ośrodku Grotowskiego

Styczeń w Ośrodku Grotowskiego
Program Ośrodka Grotowskiego na styczeń 2005r.


Linia antropologiczna" - program badawczy
28 stycznia (piątek), godz. 18:00
"Czarna księga - świat Jezydów w Kurdystanie"

Wykład Shamala Amina z Kurdystanu, prowadzącego Lalish Theaterlabor w Wiedniu, połączony z prezentacją nagrań wideo i wykonaniem pieśni Jezydów. Spotkanie składać się będzie z dwóch części. W trakcie pierwszej omówione zostaną następujące zagadnienia:

a. historia Jezydów począwszy od III tysiąclecia p.n.e., jej powiązania z rytuałami Mezopotamii (mitologia Tammus Asztar);
b. Jezydzi i islamizacja Kurdystanu;
c. Jezydzi i Imperium Osmańskie;
d. próby wyniszczenia Jezydów w różnych epokach;
e. rytuały Jezydów;
f. struktury socjokulturowe.

Zaprezentowane zostaną także dwie święte księgi Jezydów: Księga objawienia (Kiteb-i-jalwa) i Czarna księga (Maszaf-i-rasz). Pierwsza z nich traktuje o doktrynie i znaczeniu kultu, druga o stworzeniu świata i pochodzeniu Jezydów. Odczytane zostaną krótkie fragmenty obydwu ksiąg w oryginale oraz w tłumaczeniu.

Pierwszej części wykładu towarzyszyć będzie prezentacja dwóch dokumentów filmowych. Jeden pokazuje świętą dolinę Lalish oraz jezydzki rytuał sema, drugi poświęcony jest kurdyjskim Jezydom w Armenii. Zaprezentowane zostaną również zdjęcia świątyni Lalish zrobione w 2001 roku.

Część druga poświęcona zostanie następującym kwestiom:
a. sytuacja Jezydów po utworzeniu Iraku w 1921 roku;
b. próba przyłączenia Jezydów do islamu;
c. Jezydzi po uwolnieniu irackiej części Kurdystanu spod władzy Saddama Husajna w 1991 roku i objęciu rządów przez partie kurdyjskie;
d. sytuacja Jezydów wobec dzisiejszej polityki Iraku;
e. przyszłość Jezydów w nowym Kurdystanie i Iraku.
Wykład uzupełniony zostanie wykonaniem rytualnych pieśni kurdyjskich i prezentacją starych technik śpiewu przez Shamala Amina, Nigar Hasib oraz Gabriele Ploner. Praca nad pieśniami prowadzona jest w Lalish Theaterlabor w ramach projektu badawczego Ziemia popiołów i pieśni.

Shamal Amin pochodzi z irackiej części Kurdystanu, od ponad dwudziestu lat zajmuje się teatrem. W ojczyźnie prowadził własne laboratorium teatralne, koncentrując się na pracy nad ciałem oraz starych, kurdyjskich pieśniach rytualnych. Ostatnim projektem realizowanym w Kurdystanie była Grota Aniszki. W ramach tego przedsięwzięcia badał związki między filozofią życia Grotowskiego a rytuałami Jezydów. Druga wojna w Zatoce Perskiej i ludobójstwa Saddama Husajna uniemożliwiły mu dalszą pracę i w 1991 roku zmuszony był wyemigrować. Osiadł w Austrii, gdzie w 1998 w Wiedniu założył Lalish Theatrelabor. Słowo "lalish" - nazwa świętej doliny i świątyni Jezydów - oznacza "światłość i życie". Shamal Amin wraz z międzynarodową grupą współpracowników zajmuje się kurdyjskimi pieśniami rytualnymi wywodzącymi się z zoroastrianizmu, mającymi korzenie jezydzkie i babilońskie. Teksty wykorzystywane w przedsięwzięciu Ziemia popiołów i pieśni pochodzą z Eposu o Gilgameszu, Tako rzecze Zaratustra Fryderyka Nietzschego i jezydzkiej Czarnej księgi. Na warstwę muzyczną składają się rytualne pieśni kurdyjskie i brzmienia babilońskie.